Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft een menukaart samengesteld om duidelijk te maken waar de NPO gelden aan besteed kunnen worden. Hieronder zijn de interventies te vinden waar Marleen Lapidaire | TrainenLeren zeer goed bij aansluit. 

Effectievere inzet van onderwijs om kennis en vaardigheden bij te spijkeren, waaronder:

  • Directie instructie

Binnen formatief handelen is er altijd sprake van een vaste opbouw van een les, volgens een directe instructie. Je volgt de voortgang van de kinderen, zodat zij actief betrokken zijn bij de les. Door didactische technieken wordt constant terugkoppeling gegeven aan de leerkracht, om zo te meten of de rest van de lesstof goed aan sluit.

  • Leren van en met medeleerlingen

Bij de verwerking binnen formatief handelen, werken leerlingen vaak in tweetallen of kleine groepjes, waarbij ze elkaar leergerichte begeleiding geven. Dit wordt gedaan door wederzijdse tutoring, waarbij leerlingen elkaar afwisselen als tutor en tutee. Door deze aanpak zijn de leerlingen zelf verantwoordelijk voor hun eigen leerproces en helpen elkaar tot een hoger resultaat. 

  • Feedback

Het geven van effectieve feedback is een groot onderdeel van het aanbod van Marleen Lapidaire. Zowel in de online cursus, de videotraining als het schoolbrede traject, komt het geven van effectieve feedback veel voor. Feedback geven op meerdere momenten in de les:

  • De start van je les, leerlingen geven feedback wat zij al weten. Zo kan de leerkracht meten of de lesstof goed aansluit op de al-aanwezige kennis.
  • Tijdens de les door constant het doel voor ogen te houden en in de lijn daarvan, feedback te geven.
  • Aan het einde van de les doordat de kinderen en de leerkracht elkaar feedback geven wat het geleerde is en welke stappen er zijn gemaakt.

Ik leer leerkrachten feedback te geven die het leerproces bevorderd. En niet alleen de leerkrachten, maar we leren het daarmee ook de leerlingen. Hoe ouder het schoolkind, hoe belangrijker peer-feedback is in het leerproces.

  • Beheersingsleren

Binnen formatief handelen staat er klassikaal één doel centraal. Binnen dit doel groeien de kinderen, hoe veel of hoe weinig begeleiding ze ook nodig hebben. De lat ligt altijd hoog, waardoor je met formatief handelen altijd de kinderen uitdaagt.

  • Technieken voor begrijpend lezen

Deze technieken kunnen heel goed, door middel van succescriteria, eigen worden gemaakt in verschillende contexten. Met formatief handelen staat er vaak een vaardigheidsdoel centraal waarbij verschillende inhouden gebruikt kunnen worden. Bijvoorbeeld het vaardigheidsdoel samenvatten of het verhelderen van onduidelijkheden. De inhoud zou een tekst kunnen zijn over Willem van Oranje of over vulkanen. Deze strategieën / technieken worden altijd klassikaal n.a.v. de succescriteria onderwezen, waarna kinderen het zich eigen maken en versnellen waar kunnen.

Sociaal-emotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen

  • Interventies gericht op het welbevinden van leerlingen

Formatief handelen gaat NIET zonder eerst een goede, sterke band op te bouwen met de leerlingen. Binnen al mijn aanbod begin ik altijd met de relatie die de leerkracht opbouwt. Door het gedrag van de leerkracht (het bewust kiezen van groepsvormende en sociaal-emotionele activiteiten) zullen er interventies plaatsvinden waarbij leerlingen gefaciliteerd worden om hun welbevinden te bespreken. Het is aan de leerkracht om hier zéker een aantal weken na elke vakantie bewust bij stil te staan en hier tijd voor vrij te maken in het dagrooster.

Ontwikkelen van executieve functies van leerlingen

  • Metacognitie en zelfregulatie

Formatief handelen is er op gericht leerlingen zelf explicieter te laten nadenken over hun leerproces. En laat dat nu PRECIES metacognitie en zelfregulatie inhouden. Formatief handelen is niet een los programma dat je erbij doet, het is de manier van je lesgeven. Wanneer leerkrachten eenmaal de waarde ondervinden van deze manier van lesgeven, kunnen zij vaak niet meer terug naar de ‘ouderwetse’ manier van lesgeven. Het is helemaal verweven in hun ‘leerkracht-zijn’. 

Formatief handelen is er zo op gericht dat je leerlingen aanpakken / stappen / strategieën aanleert, waarmee zij vervolgens eigen keuzes maken. ‘Waar moet ik op letten? Welke kennis heb ik nodig? Hoe word ik hier een beetje beter in? Hoe kan ik dat bewijzen aan mijn leerkracht?’ Het leren-leren staat centraal waarbij het eigenaarschap een enorme boost krijgt.

  • Samenwerkend leren

Formatief handelen IS samenwerkend leren. De les wordt klassikaal gegeven en door didactische werkvormen, wordt er altijd gebruik gemaakt van samenwerkend leren. Er worden voorwaarden gecreëerd waardoor leerlingen verschillende rollen kunnen aannemen in dit samenwerkproces. Iedereen doet er toe en dus verwacht de leerkracht een gelijke inbreng. Er wordt vaak gekozen voor samenwerkend leren wanneer stof moet worden ingeoefend en er van elkaar geleerd kan worden. In het begin van het proces wordt er vaak individueel geleerd.

Faciliteiten en randvoorwaarden

  • Activiteiten die randvoorwaardelijk / ondersteunend zijn voor bovenstaande interventies

Wanneer er schoolbreed wordt gekozen voor een formatieve aanpak, dan wordt dit niet alleen op klassenniveau uitgevoerd, maar ook teambreed. Op deze manier naar je eigen leerproces (als leerkracht of als MT) kijken, bevordert ook je eigen leren. De randvoorwaarden om jezelf te ontwikkelen is een warm, fijn team waar je je veilig voelt. Bij de formatieve coachingssessies ontstaan er bijzondere gesprekken tussen leerkrachten waarbij er van en met elkaar geleerd wordt. Dit ‘teambreed leren’ ondersteunt het formatieve proces enorm in de klassen. 

Het is verstandig om dit te laten doen door iemand buiten de school. Deze trainer / coach kan vervolgens de kartrekkers / MT aansturen, zodat de verbetering van het onderwijs nóg beter geborgd wordt.

Neem contact op